فیبروم رحمی

در این مقاله در خصوص فیبروم رحمی و روش های درمان آن توضیحاتی ارائه می گردد.

فیبروم رحمی دکتر مهزاد احمدی

یکی از شایع ترین تومورهای لگنی در زنان فیبروم رحمی و کیست تخمدان است. این بیماری باعث ایجاد عارضه های زیادی در زنان می شود. و علائم خاصی دارد. اما به طور کلی فیبروم ‌های رحمی توده ‌های خوش خیمی می باشند. که از بافت عضلانی رحم منشا می ‌گیرند و به عنوان لیومیوما یا میوم نیز شناخته می ‌شوند.باید گفت تعداد، اندازه و شکل آن ها در هر فرد متفاوت می باشند و امکان دارد درون رحم و یا سطح خارجی آن ایجاد شوند. ممکن است یک بیمار یک فیبروم و یا تعداد بسیاری فیبروم با اندازه های گوناگون داشته باشد. این بیماری در سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی شایع می باشد اما امکان دارد. در هر سنی بروز کند. این فیبروم ها به ویژه انواعی که اندازه بزرگی دارند و سریع رشد می‌ کنند به طور نادر موجب بروز سرطان رحم می ‌شوند.

هر چند فیبروم رحمی در بین زنان بسیار شایع است اما علت اصلی بروز این بیماری هنوز شناخته نشده است. اما عوامل زیادی همچون هورمون‌ها، ژنتیک، بارداری، وزن بالا و غیره در ابتلا به این بیماری نقش دارند و شانس فرد را برای ابتلا افزایش می دهند.

عوامل ایجاد فیبروم رحمی

علت ایجاد فیبروم های رحمی به طور دقیق مشخص شده نیست. اما مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که برخی عوامل می تواند این بیماری را شدت ببخشد. این عوامل عبارتند از:

ژنتیک

علت بسیاری از بیماری ها ژنتیک و ارث است. فیبروم رحمی نیز یکی از علت های ایجاد آن ژنتیک است. مطابق با تحقیقات صورت گرفته بر روی افرادی که به صورت ژنتیکی مستعد این بیماری هستندف نشان می دهد ارث و زمینه خانوادگی می تواند یکی از دلایل اصلی فیبروم رحمی باشد.

فاکتورهای رشد

فاکتورهای رشد عواملی هستند که به رشد بافت ها در بدن کمک می کنند. به طور مثال انسولین یکی از دلایل ایجاد فیبروم در رحم است.

هورمون ها

هورمون های استروژن و پروژسترون در دوران بارداری و پریودی در بدن زنان بسیار زیاد تولید می شوند. و می تواند عامل موثری در ایجاد فیبروم رحمی باشد. بنابراین بعد از زایمان لازم است حتما به پزشک متخصص برای چکاپ رحم مراجعه نمایید.

کمبود پروژسترون

همانطور که افزایش پروژسترون می تواند باعث ایجاد فیبروم رحمی باشد، کمبود این هورمون نیز به همین اندازه در رشد فیبروم تاثیرگذار است.

اضافه وزن

اضافه وزن و چاقی می تواند باعث افزایش هورمون استروژن در بدن شود. و تولید استروژن به وسیله چربی به رشد فیبروم رحمی کمک می ‌کند.

ماتریس خارج شلولی

ماتریس ها باعث ایجاد ارتباط بین سلول های بدن هستند. و به عبارتی همانند ملات آجر عمل می کنند. افزایش بیش از حد ماتریس ها و خارج شدن آن ها از سلول از عوامل افزایش ایجاد فیبروم‌ های رحمی است.

مصرف ناکافی میوه و سبزیجات

مصرف روزی ۲ واحد میوه به ویژه مرکبات احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش می‌ دهد.

انواع فیبروم رحمی

فیبروم های رحمی براساس محل قرارگیری به سه دسته تقسیم می شوند. که در ادامه هر یک را به اختصار بیان می کنیم.

فیبروم داخل عضله رحم

شایع ترین نوع فیبروم، فیبروم داخلی عضله رحم یا فیبروم رحمی اینترامورال نام دارد. که دقیقا در داخل رحم رشد می کند.

فیبروم خارج از رحم

این نوع فیبروم ها که با نام ساب سروزال شناخته می شود ، به صورت یک توده‌ برجسته در قسمت خارج از رحم رشد می کند.

فیبروم داخل حفره

فیبروم داخل حفره یا مخاطی بسیار نادر است و اگر ایجاد شود به شکل خونریزی شبیه به قاعدگی است.

 

فیبروم رحمیعلائم فیبروم رحمی

  • درد: ایجاد درد مبهم یا تیرکشنده کمر یا شکم یا لگن در حین آمیزش جنسی یا در طول ماه و یا در دوره قاعدگی
  • تغییر در خونریزی قاعدگی: موجب می گردد در دوره عادت ماهانه خونریزی بیشتر و طولانی تری داشته باشید، خونریزی نامنظم شود و در سایر روزهای ماه هم وجود داشته باشد و موجب کم خونی شود و همراه با درد باشد.
  • بزرگ شدن اندازه رحم که از روی شکم نیز مشخص است.
  • اعمال فشار بر ارگان‌ های شکمی و لگنی که موجب ایجاد تغییر در عادات روده ای و یبوست می شود و ادرار کردن را دشوار می سازد.
  • ناباروری
  • سقط
  • فیبروم‌هایی با اندازه بزرگتر احساس فشار در مقعد و لگن، فشار در شکم، یبوست، تکرر ادرار و بزرگ شدن شکم را به همراه دارد.

ممکن است فیبروم رحمی با هیچ علامت خاصی همراه نباشد و حین معاینه و به طور تصادفی در سونوگرافی تشخیص داده شود. وجود و شدت علائم گفته شده در بالا در همه افراد یکسان نیست و با توجه به اندازه توده و محل آن متفاوت خواهد بود. 

چه کسانی در معرض ابتلا به فیبروم رحم قرار دارند؟

به طور کلی و بر اساس تحقیقات اخیر دانشمندان، حدود ۸۰ درصد از زنان تا قبل از سن ۵۰ سالگی دچار بیماری فیبروم رحمی می شوند. اما شرایطی ایجاد می شود که احتمال رشد فیبروم را افزایش می دهد. افرادی که بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به فیبروم رحمی قرار دارند عبارتند از:

  • زنانی که سنشان بیشتر از ۳۰ سال می باشد.
  • کسانی که اضافه وزن دارند.
  • زنانی که باردار شدند و یا حداقل یک بار زایمان کرده اند.
  • افرادی که در خانواده سابقه ابتلا به فیبروم رحمی را دارند.

به طور کلی یکی از علت های مهم رشد فیبروم تولید استروژن به مقدار زیاد می باشد. که این مسئله در سه ماهه اول بارداری به صورت مکرر رخ می دهد. البته بعد از زایمان این عارضه رحمی به تدریج کوچک می شوند. هم چنین زنانی که مبتلا به فیبروم رحمی هستند، بعد از دوران یائسگی فیبروم آن ها کوچک تر می شود. البته کسانی که اقدام به هورمون درمانی می کنند، شاهد رشد فیبروم با سرعت زیاد خواهند بود.

حقایق جالب و مهم در خصوص افراد در معرض مبتلا به فیبروم رحمی

  • کسانی که دچار قاعدگی زودرس می شوند، احتمال ابتلا به فیبروم در آنها بیشتر است.
  • افرادی که به صورت مداوم الکل و کافئین مصرف می کنند بیش از دیگران در معرض ابتلا به فیبروم قرار دارند.
  • چاقی و فشار خون از عوامل موثر در رشد فیبروم رحمی هستند.
  • مصرف بیش از حد گوشت قرمز و داشتن رژیم غذایی نامناسب عامل مهم دیگر در افزایش احتمال فیبروم می باشد.

توصیه های مهم به افرادی که در معرض ابتلا به فیبروم قرار دارند

  • به صورت دوره ای و حداقل سالی یک بار برای چکاپ به متخصص زنان مراجعه کنید.
  • در صورتی که مبتلا به فیبروم رحمی هستید، از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده نکنید. مگر اینکه پزشکان تجویز نموده باشد.
  • بسیاری از فیبروم ها نیاز به جراحی ندارند و با دارو قابل رفع می باشند.
  • در صورتی که قاعدگی های زیاد با خونریزی بالا دارید، حتما از غذاهایی که سرشار از آهن هستند، استفاده کنید تا دچار کم خونی نشوید.
  • در صورتی که رشد فیبروم رحمی در بدن شما با سرعت بالا انجام می شود، حتماً با انجام تست و آزمایشاز سرطانی نبودن آن اطمینان حاصل کنید.

فیبروم رحمی در چه صورتی نیاز به درمان دارد؟

  • خونریزی بین قاعدگی ‌ها
  • خونریزی‌ های شدید و دردناک قاعدگی به طوری که منجر به کم خونی گردد و در زندگی روزمره افراد اختلال ایجاد کند.
  • ناباروری
  • رشد سریع فیبروم
  • چنانچه نتوانیم فیبروم را از سایر توده‌ های لگن و شکم افتراق دهیم.
  • درد لگنی

فیبروم در چه صورتی نیاز به درمان ندارد؟

معمولاً فیبروم ‌های کوچک و بدون علائم و همچنین فیبروم در خانم هایی که نزدیک یائسگی هستند نیازی به درمان نخواهند داشت.

انواع مختلف فیبروم رحمی

فیبروم رحمی در بخش‌های مختلفی از رحم رخ می‌دهد و از این لحاظ قابل تقسیم بندی به چهار گروه هستند.

فیبروم ساقه‌دار

فیبروم ساب سروز

فیبروم داخلی

فیبروم موکوزال

نحوه تشخیص فیبروم رحمی

نمی‌توان زمان دقیق تشکیل فیبروم‌ها را تشخیص داد زیرا بدن خانم‌ها از زمان بلوغ و با ترشح هورمون‌های جنسی در معرض تشکیل فیبروم قرار می‌گیرد. اما با بروز علائمی همچون خونریزی‌های مکرر فیبروم‌ها بزرو می‌کنند، در این زمان است که بیمار به پزشک مراجعه کرده و معاینه صورت می‌گیرد. برای تشخیص فیبروم رحمی با توجه به محل درگیری در رحم سونوگرافی یا ام ار ای باید انجام شود. به افرادی که زمینه ژنتیکی دارند و بیشتر در خطر این بیماری هستند توصیه می‌شود هر 6 ماه یکبار سونوگرافی انجام دهند.

 

فیبروم رحمی

آیا فیبروم رحمی خطرناک است؟ 

بسیاری از فیبروم های رحمی به قدری ریز هستند که تشخیص داده نمی شوند و پزشکان بعد از مرگ در حین کالبد شکافی توجه این فیبروم‌ ها می شوند.

عمدتاً فیبروم های رحمی خوش خیم هستند و چیزی حدود یک درصد از آن فیبروم‌ ها بدخیم می باشند بنابراین در مواجهه با فیبروم های رحمی احساس نگرانی نکنید زیرا در اکثر مواقع نیاز به درمان ندارند و فقط توسط داروها کنترل می شوند.

طرح درمانی فیبروم رحمی چیست؟

بیشتر فیبروم‌های رحمی نیاز به درمان پیچیده و خاصی ندارند و به ندرت به توده‌های سرطانی تبدیل می‌شوند. درمان فیبروم بسته به شرایط بیمار همچون اندازه توده، محل قرار گیری توده، سن و سلامتی فرد بستگی دارد. روش درمانی با توجه به این شرایط توسط پزشک تعیین می‌شود. که ممکن است روش دارویی یا در مواردی جراحی انجام شود.

معمولا برای خانم‌های جوان‌تر جراحی فیبروم توصیه نمی‌شود زیرا برش‌ها و بخیه‌های جراحی بر رحم و به دنبال آن بارداری در آینده تاثیرگذار خواهند بود. در دختران جوان با فیبروم کوچک فقط کافی است تحت نظر پزشک باشند تا فیبروم‌ها کنترل شوند. فقط در مواقعی که فیبروم بیش از حد بزرگ شده باشد و موجب خونریزی شود جراحی باید صورت گیرد.

داروها و هورمون درمانی تا حدی می‌توانند توده‌های فیبروم را کوچک کنند. اما درمان قطعی فیبروم محسوب نمی‌شوند. مدت زمان زیادی از چند ماه تا چند سال لازم است تا اندازه توده بر اثر داروها و آمپول‌های هورمونی کوچک شوند. تاثیر داروها بر اندازه توده فیبروم کم است و حتی ممکن است با قطع دارو فیبروم‌ها شروع به رشد مجدد نمایند.

درمان فیبروم رحم

با توجه به شدت علائم این بیماری محل فیبروم و اندازه آن و سن بیمار نوع درمان مشخص می شود به طور کلی درمان این نوع بیماری با دارو صورت می گیرد که در نهایت فیبروم را کنترل و رشد آن جلوگیری می نماید

درمان دارویی

همان طور که گفتیم درمان دارویی باعث می شود تا نشانه ها و علائم فیبروم کنترل شود برای اینکه فیبروم رشد نکند انواع قرص ها و آمپول های هورمونی برای این بیماری استفاده می شود.

درمان جراحی

در برخی موارد ممکن است با توجه به وضعیت بیمار و تشخیص پزشکی جراحی فیبروم صورت گیرد این نوع جراحی بسیار حساس است زیرا توده های فیبروم به بافت رحم نزدیک هستند که حساسیت جراحی را بالا می برد.

در مواردی که اندازه فیبروم ها بزرگ باشد لازم است بافت رحم به صورت چند لایه بخیه زده شود تا در زمان بارداری و به دنبال فشاری که به رحم وارد می شود، پارگی اتفاق نیفتد.

جراحی به روش سونوگرافی موضع

این نوع جراحی روش جدید و غیر تهاجمی است که با استفاده از از ام آر آی برای درمان فیبروم های رحمی انجام می شود این روش جراحی هیچگونه خطری ندارد و دوران نقاهت آن کوتاه است.

عوارض کمی دارد و بهبودی سریعا حاصل می شود اما باید در نظر داشت که جراحی به روش سونوگرافی موضع فقط در کوتاه مدت موثر است.

چه نوع فیبروم هایی نیاز به جراحی دارند؟

  • معمولاً فیبروم هایی که بالای پنج سانتی متر داخل جداره رحم قرار دارند نیاز به جراحی پیدا می کنند.
  • فیبروم هایی که باعث ایجاد زایمان زودرس و سقط جنین می شوند.
  • فیبروم هایی که به بدن بیمار آسیبی وارد نمی کنند.

عوارض فیبروم های رحمی

فیبروم های رحمی معمولا خطرناک نیستند اما در بسیاری موارد ممکن است باعث ایجاد عوارضی شوند که فرد را دچار ناراحتی کند.

یکی از مهم ترین عوارض فیبروم رحمی کاهش تعداد گلبول های قرمز خون است که باعث ایجاد کم خونی می شود.

 

دکتر مهزاد احمدی

متخصص زنان و زایمان و جراح زیبایی زنان

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *